ISTRAŽIVANJA NA DOBOJSKOJ TVRĐAVI Gradina u novom svetlu

Nakon više od četiri decenije, početkom godine je Muzej u Doboju pokrenuo nova arheološka istraživanja koja treba da reše te dileme. Istraživan je objekat uz glavnu kulu na Gomjem gradu, u literaturi poznat kao ekonomski.

- Polukružni objekat između glavne kule i zapadnog zida više puta je pregrađivan, ali njegova funkcija uvek je bila ista, mesto za pripremu i skladištenje hrane. Moguće je da je u jednom trenutku služio i kao skladište za naoružanje, o čemu svedoče nalazi oružja - kaže Aleksandar fašarević, arheolog muzeja.

On dodaje da najstariji nakzi pripadaju poznom 14. i 15. veku.

- Pored standarnih nalaza lokalne kuhinjske keramike, treba istaći i nalaze uvezene ugarske slikane keramike. Ona je dokaz o visokim estetkim standardima lokalne vlastele koja je praktikovana na oblasnim teritorijama - kaže Jašarević. Dodaje da nalazi oružja nisu neobični za ovakve tvrđave, a posebno se ističu srednjovekovni pločasti oklop i strelice za samostrel. Zbog strateškog položaja, dobojska tvrdava je više puta u istoriji prepravljana i prilagođavana novim vojnim potrebama i tehnikama ratovanja, pa je u većini slučajeva izgubljen njihov izvorni srednjovekovni oblik.

Najbogatiji sloj na tvrđavi pripada periodu druge polovine 16. i prve polovine 17. veka. Uspon Osmanskog carstava ostavio je dokaze i na dobojskoj tvrđavi. Nađeni su jedinstveni nalazi bronzanog svećnjaka koji su do sada nalaženi uglavnom u gradskim rezidencijalnim kompleksima, kao što su Smederevo i Beograd, i nalazi uvezene keramike iz Iznika (Mala Azija). Bogatstvo nalaza upotpunjuju i raznovrsni alati koji svedoče ne samo o vojnom već i o ekonomskom karakteru tvrđave - kaže jašarević.

TURISTIČKA ATRAKCIJA

Aleksandar Jašarević kaže da je dolina reke Bosne jedna od retkih regija koja se može pohvaliti gustinom i raznolikošću srednjovekovnih tvrđava. Kako tvrdi, taj deo može postati turistička atrakcija.

Današnji izgled tvrđava je poprimila početkom 18. veka, kada je izvršena najveća prepravka i dogradnja, a ona je prerasla u modemu artiljerijsku tvrđavu koja je trebalo da kontroliše dolinu Bosne.

- Nažalost, poslednji konzervatorski radovi na tvrđavi obavljeni su pre više od pola veka. Krune bedema su oštećene i postoji opasnost od urušavanja delova zidova koji propadaju zbog rastinja. Nadam se da će u budućnosti uporedo sa arheološkim istraživanjima trajati i konzervatorska istraživanja - kaže Jašarević.